УДК 373.31
студэнтка 2 курса педагагічнага факультэта завочнай формы навучанняУА «Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы», г. Гродна
Навуковы кіраўнік – А. М. Лапкоўская, дацэнт кафедры прыродазнаўчых і лінгвістычных дысцыплін і методык іх выкладання ГрДУ ім. Янкі Купалы
Роля Інтэрнэт-рэсурсаў у фарміраванні патрыятычнай культуры вучняў на І ступені агульнай сярэдняй адукацыі
Паняцце «Інтэрнэт-рэсурс» часцей выкарыстоўваецца ў спецыяльнай лексіцы, паколькі яго этымалогія ўзыходзіць да спецыяльнай камп’ютарнай тэрміналогіі. Рэсурсам, або сістэмным рэсурсам, у інфармацыйных тэхналогіях прынята называць фізічны або віртуальны кампанент абмежаванай даступнасці ў камп’ютарнай сістэме.
Інтэрнэт-рэсурс (сінонімы «вэб-рэсурс, вэб-сайт, вэб-сэрвіс, сайт») – гэта сукупнасць інтэграваных сродкаў тэхнічнага і праграмна-апаратнага характару, а таксама інфармацыі, прызначанай для публікацыі ў Сусветнай павуціне. Інтэрнэт-рэсурс можа ўтрымліваць інфармацыю ў тэкставай, графічнай і мультымедыйнай форме. Кожны Інтэрнэт-рэсурс павінен мець унікальны адрас, які дазваляе знайсці яго ў Сетцы.
Да рэсурсаў таксама прынята адносіць не толькі фізічныя кампаненты (элементы памяці і т. п.), але і віртуальныя, напрыклад, файлы. Менавіта да віртуальнай часткі рэсурсаў ўзыходзіць ідэя вэб-(інтэрнэт) рэсурсаў. У эпоху маладога Інтэрнэту ў сетцы шукалі дакументы, а дакладней файлы, якія мелі спецыяльны адрас. Неўзабаве пад рэсурсам у Інтэрнэце сталі таксама разумець і звязаную ў сетку ўсю інфармацыйную сістэму (напрыклад, электронныя бібліятэкі і т. п.).
Пры выкарыстанні тэрмінаў у Інтэрнэце тэрмін «рэсурс» атрымаў падобныя характарыстыкі (ідэнтыфікацыю і абазначэнне, адрасаванне і тэхнічную апрацоўку). Аднак была і пэўная спецыфіка, якая выклікала працяглыя дыскусіі сярод спецыялістаў. Самым вядомым сюжэтам гэтай дыскусіі была спрэчка пра класіфікацыю Інтэрнэт-рэсурсаў. Аднак на самой справе, падстаў для спрэчак было больш. Акрамя тэхнічных пытанняў спецыялісты абмяркоўвалі сацыяльныя, моўныя і нават філасофскія аспекты.
Далейшае развіццё Інтэрнэту прывяло не толькі да павелічэння колькасці вэб-сайтаў, але і да разнастайнасці іх функцый і прызначэння. Пытанні аб ужыванні тэрміна «Інтэрнэт-рэсурс» засталіся, але ў ўжытку ён выкарыстоўваецца вельмі рэдка.
Самым папулярным рэсурсам Інтэрнэту з’яўляецца Сусветная павуціна, або WWW, якая ўяўляе сабой вялікую колькасць (звыш мільярда) мультымедыйных дакументаў, адметнай асаблівасцю якіх акрамя прыгожага выгляду з’яўляецца магчымасць спасылацца адзін на аднаго. Гэта азначае прысутнасць у бягучым дакуменце спасылкі, якая рэалізуе пераход на любы дакумент WWW, які фізічна можа быць размешчаны на іншым камп’ютары сеткі Інтэрнэт. WWW(World Wide Web, сусветная павуціна) – сукупнасць узаемазвязаных гіпермедыйных дакументаў.
Наступным рэсурсам сеткі з’яўляецца FTP, які з’яўляецца сховішчам і сістэмай перасылкі разнастайных файлаў. FTP (File Transfer Protocol, пратакол перадачы файлаў) – сховішча і сістэма перасылкі разнастайных файлаў.
Найстарэйшым рэсурсам Інтэрнэту з’яўляецца E-mail (электронная пошта). E-mail (электронная пошта) – сістэма перасылкі электронных лістоў.
Для вядзення дыскусій у сетцы прызначана глабальная размеркавальная сістэма пад назвай «Групы навін». Адной з самых папулярных сістэм падобнага роду з’яўляецца група навін Usenet.
Служба Telnet дазваляе вам падлучыцца да выдаленага камп’ютара і працаваць з яго рэсурсамі. Гэта сэрвіс для выдаленага кіравання камп’ютарамі.
Нарэшце, у Інтэрнэце ёсць сістэма IRC(Chat), якая рэалізуе жывыя зносіны карыстальнікаў у рэальным часе з дапамогай уводу тэксту з клавіятуры.
У галіне прафесійнай дзейнасці ў Інтэрнэце можна праводзіць пошук інфармацыі па цікавай тэматыцы, арганізоўваць сумесныя праекты і г. д.
У сучасным свеце, які змяняецца і развіваецца інфармацыйным грамадствам, важнасць выкарыстання інфармацыйных і камунікацыйных тэхналогій у навучанні бясспрэчная. Выкарыстанне Інтэрнэт-рэсурсаў становіцца важнай і карыснай часткай навучання. Глабальная сетка прапануе настаўнікам і вучням вялізныя магчымасці для паляпшэння свайго навучання. Несумненна, Інтэрнэт павышае эфектыўнасць навучання, спрыяе развіццю пазітыўнай матывацыі да навучання, здольнасці да самастойнай пошукавай дзейнасці, творчаму падыходу да навучання, а таксама крытычнага мыслення дзяцей.
Выкарыстанне Інтэрнэту ў ўрочнай і пазаўрочнай дзейнасці забяспечвае вучняў магчымасцю жывых зносін, дае доступ да аўтэнтычных тэкстаў, аўдыё- і відэарэсурсаў. Інтэрнэт дазваляе практыкаваць вуснае і пісьмовае маўленне з дапамогай Skype і розных сацыяльных сетак. Таксама вучні могуць выкарыстоўваць у самастойнай рабоце разнастайныя слоўнікі, даведнікі, электронныя бібліятэкі, онлайн-тэсты, праходзіць адукацыйныя вэб-квэсты.
Інтэрнэт дазваляе індывідуалізаваць працэс авалодання замежнай мовай, улічваючы здольнасці, інтарэсы і ўзровень кожнага дзіцяці.
Для таго каб эфектыўна выкарыстоўваць Інтэрнэт-рэсурсы ад настаўніка патрабуецца не толькі жаданне, але і пільны падбор матэрыялу і пісьменная метадычная арганізацыя працэсу навучання.
Ва ўмовах сучаснага навукова-тэхнічнага прагрэсу Інтэрнэт дапамагае настаўнікам і бацькам у галіне патрыятычнага выхавання, дзе існуе мноства вэб-сайтаў на гістарычныя, ваенныя і патрыятычныя тэмы.
Сістэма мер інфармацыйнай падтрымкі ў сферы патрыятычнага выхавання ўключае ў сябе:
— абнаўленне баз дадзеных;
— маніторынг сайтаў і блогасферы;
— патрыятычныя інфармацыйна-аналітычныя матэрыялы ў электроннай прасторы, у тым ліку адукацыйных арганізацый, устаноў культуры і кніжных выданняў;
— актыўнае выкарыстанне элементаў выхавання патрыятычных СМІ.
Інтэрнэт-тэхналогія вызначаецца як «аўтаматызаваная серада атрымання, апрацоўкі, захоўвання, перадачы і выкарыстання ведаў у выглядзе інфармацыі і іх уздзеяння на аб’ект, які рэалізуецца ў сеткі Інтэрнэт, якая ўключае машынны чалавека іэканамічны (сацыяльны элементы)» [1, с. 11].
Зварот да работ Р. М. Абдулаева, М. І. Баскакава і інш. дазваляе вызначыць віды Інтэрнэт-тэхналогій, якія могуць быць выкарыстаны ў фарміраванні патрыятычнай культуры падлеткаў:
– інтэрактыўныя праграмы: дадзены від рэсурсаў карысны як для настаўніка, так і для вучня ў правядзенні класных гадзін, пазакласных мерапрыемстваў, якія адносяцца да выхавання патрыятычнай культуры. На аснове прапанаванага матэрыялу баз дадзеных і праграм мэтазгодным уяўляецца арганізацыя інтэрактыўных віктарын, якія дазваляюць фарміраваць веды аб патрыятызме, літаратурна-моўных фактах, якія маюць сувязь з патрыятычнай культурай. Іншымі словамі, інфармацыйныя тэхналогіі гэтага віду спрыяюць фарміраванню кагнітыўнага кампанента патрыятычнай культуры;
– інтэрактыўныя вэб-квэсты, сеткавыя праекты (можна выкарыстоўваць на уроках па розных прадметах для вывучэння, замацавання ведаў вучняў. Іх мэта — давесці матэрыял да вучняў ў цікавай форме. Такі від інтэрнэт-техналогій можна выкарыстоўваць як у вучэбнай дзейнасці, так і за яе межамі;
– сродкі камунікатыўных зносін (электронная пошта, акаунты ў сацыяльных сетках), якія можна эфектыўна выкарыстоўваць з мэтай прыцягнення ўвагі вучняў да патрыятычных мерапрыемстваў у школе, горадзе, краіне, свеце. Такім чынам, магчыма далучэнне школьнікаў да патрыятычнай культуры, напрыклад, праз прагляд патрыятычных фота ці відэа. Прагляд патрыятычнага відэа і абмеркаванне яго ў сацыяльных сетках дае вучням магчымасць засвойваць грамадска-патрыятычныя каштоўнасці, фармулюючы на іх мадэлі свае ўласныя паводзіны [2];
– электронныя бібліятэкі, сайты з навучалымі і забаўляльна-пазнавальнымі відэа, якія спрыяюць фарміраванню цікавасці вучняў да рэсурсаў з фільмамі пра патрыятызм (дакументальнымі, мастацкімі), электронных кніг пра гісторыю, атрыбутаў вайны (форме, узнагародах, ваеннай тэхніцы, абмундзіраванні).
Варта адзначыць вельмі цікавы і пазнавальны Інтэрнэт-рэсурс на сайце Брэсцкага абласнога інстытута развіцця адукацыі, дзе размешчаны віртуальныя туры па Брэсцкай крэпасці (https://www.brest-fortress.by/virtualnye-tury).
Можна не выходзячы з дому наведаць Музей вайны- тэрыторыя міру (https://www.brest-fortress.by/virtualnye-tury/293-territoriya), Музей абароны Брэсцкай крэпасці (https://www.brest-fortress.by/virtualnye-tury/296-oborona) і экспазіцыю «Летапіс Брэсцкай крэпасці» (https://www.brest-fortress.by/virtualnye-tury/15-letopis), пахадзіць па залах, разгледзець экспанаты. Акрамя віртуальнага тура па Брэсцкай крэпасці можна віртуальна наведаць:
Белавежскую пушчу (https://npbp.by/about/virtual-tour/);
Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь (https://artmuseum.by/exhibitions?branchUrl=artmuseum.by);
Мемарыяльны комплекс «Хатынь» (https://khatyn.by/ru/component/k2/item/7351-virtualnaya-3d-ekskursiya);
Музей гісторыі Вялікай айчыннай вайны (http://war.museum.by/be/node/54548);
Віртуальны экскурс «Гарады-героі» (https://youtu.be/b2XgtD0tQ8w);
Лютэранская кірха Святога Іаана ў Гродне (https://youtu.be/Fvffze9KB9s);
Кафедральны касцёл Святога Францішка Ксаверыя і былы кляштар езуітаў у Гродна (https://youtu.be/Wl2QFVqZowA);
Кафедральны Свята-Пакроўскі сабор у Гродна (https://youtu.be/519U2n5P-Tk);
Вялікая Харальная сінагога ў Гродне (https://youtu.be/QMIYRaKnkf8);
Форт № 1 у Гродне (https://youtu.be/y6IGHod0nFE);
Форт № 4 у Гродне (https://youtu.be/hFHYuYUwn-w)
Форт № 7 у Гродне (https://youtu.be/Y7J4Z-j5SXE)
Музейны комплекс старажытных народных рамёстваў і тэхналогій «Дудуткі» (https://dudutki.by/);
Дзяржаўны літаратурна-мемарыяльны музей Якуба Коласа (http://kolas.museum.by/);
Дом-музей Элізы Ажэшкі (https://zetgrodno.com/dom-elizy-ozheshko);
Дом-музей Адама Міцкевіча (http://mickiewicz.museum.by/node/46393);
Віртуальны тур па Палацы Рэспублікі (https://palace.by/o-dvorcze/3d-tur/);
Віртуальны тур па замкавым комплексе «Мір» (https://mirzamak.by/media/ekskursii-po-vystavkah);
Беларускі дзяржаўны музей народнай культуры і побыту «Строчыцы» (https://ekskursii.by/?Muzei_Belarusi=102121_Belorusskij_gosudarstvennyj_muzej_narodnoj_arhitektury_i_byta__Strochicy_) і іншыя.
Матэрыялы сайтаў таксама могуць актыўна выкарыстоўваюцца педагогамі ў якасці інфармацыйна-метадычнай платформы: для правядзення класных гадзін, ранішнікаў, пазакласных мерапрыемстваў, урокаў мужнасці, адкрытых урокаў, электронных прэзентацый, літаратурна-музычных кампазіцый, удзелу ў розных конкурсах патрыятычнай накіраванасці, сценгазет, напісання сачыненняў, рэфератаў, эсэ і інш. [3].
Узаемадзеянне з дадзенымі Інтэрнэт-рэсурсамі спрыяе актывізацыі творчай, даследчай, пазнавальнай дзейнасці школьнікаў.
Такім чынам, Інтэрнэт і патрыятычныя праекты, якія ў ім прысутнічаюць, з’яўляюцца на сённяшні дзень найважнейшым інструментам выхавання патрыятычных пачуццяў вучняў на І ступені агульнай сярэдняй адукацыі, фарміравання ў падрастаючага пакалення любові да Радзімы, яе гісторыі і герояў.
Бібліяграфічны спіс
- Казінец, Л. А. Тэорыя і практыка грамадзянскага выхавання навучэнцаў. / Л. А. Казінец, Е. Ю. Крыкала. – Мазыр : Содействие, 2010. – 144 с.
- Беларусь – краіна твайго будучага: кніга для выпускніка / аўт.-склад.: Н. Г. Ваніна, Н. Н. Ганущенко, В. І. Іўчанкаў. – Мінск: Пачатковая школа, 2007 – 152 с.
- Буткевіч,В. У. Выхаванне грамадзянскасці і патрыятызму ў школьнікаў / В. У. Буткевіч, Н. К. Катович, А. В. Талкачова // Пазашкольнае выхаванне. – 2009 – № 5 – С. 15-
